Ο διευθυντής μας, Δρ Νικόλας Κυριακίδης, εμφανίστηκε σε τηλεοπτική εκπομπή του καναλιού Βεργίνα Κύπρου, όπου συζήτησε την εμπιστοσύνη των πολιτών στο κυπριακό δικαστικό σύστημα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα δικαστήρια, με τον παρουσιαστή Μίκη Κασάπη. Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις καθυστερήσεις, στην ποιότητα των δικαστικών αποφάσεων, στη διαφάνεια και στη σχέση ανάμεσα στις προσδοκίες της κοινωνίας και τη λειτουργία των θεσμών. Η εκπομπή ήταν ζωντανή και διαδραστική, με τηλεθεατές να παρεμβαίνουν και να εκφράζουν τις εμπειρίες και τους προβληματισμούς τους.
Μιλώντας για το διαχρονικό ζήτημα των καθυστερήσεων, ο Δρ Κυριακίδης σημείωσε ότι πριν από μία δεκαετία η Κύπρος βρισκόταν στην τελευταία θέση σε ευρωπαϊκούς δείκτες, με αστικές υποθέσεις να χρειάζονται επτά έως δέκα χρόνια για να ολοκληρωθούν, έναντι περίπου τριάμισι ετών κατά μέσο όρο στην ΕΕ. Εξήγησε ότι αυτή η καθυστέρηση είχε σημαντικές συνέπειες όχι μόνο για τους πολίτες, αλλά και για την οικονομική ζωή και την εμπιστοσύνη στην πολιτεία. Αναγνώρισε ότι έκτοτε έχουν υλοποιηθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η εισαγωγή νέων πολιτικών διαδικαστικών κανόνων, η πρόσληψη επιπλέον δικαστών και η δημιουργία ειδικού μηχανισμού για την εκκαθάριση παλαιών υποθέσεων. Σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρθηκαν, περίπου το 70% των υποθέσεων που είχαν καταχωριστεί πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2018 έχουν πλέον διεκπεραιωθεί, με το 30% να παραμένει εκκρεμές. Εάν η πρόοδος αυτή συνεχιστεί, η Κύπρος μπορεί μέσα στα επόμενα χρόνια να πλησιάσει σε χρόνο εκδίκασης περίπου τεσσάρων ετών, πλησιάζοντας σημαντικά τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Παράλληλα, ο Δρ Κυριακίδης επισήμανε μια σημαντική παρενέργεια των μεταρρυθμίσεων: τη μείωση στον αριθμό νέων καταχωρίσεων. Αν και ο στόχος του νέου συστήματος ήταν και η προώθηση διευθέτησης διαφορών πριν από τη δικαστική οδό, εξέφρασε την προσοχή ότι η πτώση αυτή ίσως αντικατοπτρίζει επίσης μειωμένη εμπιστοσύνη των πολιτών ή ανησυχία για τα δικαστικά έξοδα. Η επιτυχία, τόνισε, απαιτεί ένα σύστημα που επιλύει διαφορές αποτελεσματικά, αλλά παραμένει προσβάσιμο για όλους.
Η συζήτηση επεκτάθηκε και στο θέμα της ποιότητας των δικαστικών αποφάσεων. Ο Δρ Κυριακίδης υπογράμμισε ότι η εκτίμηση της ποιότητας δεν είναι πάντα εύκολη, καθώς πολλές υποθέσεις περιλαμβάνουν γκρίζες ζώνες και απαιτούν κρίση. Παρ’ όλα αυτά, ορισμένοι δείκτες υπάρχουν. Ένας από αυτούς είναι ο αριθμός των αποφάσεων που ανατρέπονται στο εφετείο. Ένας άλλος προέρχεται από εξωτερικούς θεσμούς ελέγχου. Σε αυτό το πλαίσιο, αναφέρθηκε σε αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που αφορούν την Κύπρο. Τόνισε ότι τα τελευταία χρόνια το Στρασβούργο εξέδωσε αποφάσεις που ανέδειξαν αδυναμίες, όπως επάρκεια ερευνών και ζητήματα διαδικασίας. Αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, σε υπόθεση που αφορούσε διερεύνηση καταγγελίας βιασμού στην Αγία Νάπα (X v Cyprus), καθώς και στις αποφάσεις Koulias v Cyprus και Nicholas v Cyprus, οι οποίες σχετίζονταν με ζητήματα σύνθεσης δικαστηρίου. Τόνισε ότι τέτοιες αποφάσεις δεν αποτελούν καταδίκη ολόκληρου του συστήματος, αλλά υπενθύμιση ότι οι θεσμοί πρέπει να εξελίσσονται και να ευθυγραμμίζονται με σύγχρονα πρότυπα δικαιοσύνης και διαφάνειας.
Κατά τη διάρκεια της εκπομπής, τηλεθεατές που τηλεφώνησαν ζωντανά εξέφρασαν ανησυχίες σχετικά με τον ρόλο των δικηγόρων και πιθανές καταχρήσεις διαδικασιών. Ο Δρ Κυριακίδης αναγνώρισε ότι όπου υπάρχει περιθώριο καθυστέρησης, κάποιοι ενδέχεται να το αξιοποιούν. Ωστόσο, τόνισε ότι το νέο διαδικαστικό πλαίσιο περιορίζει σημαντικά τέτοιες δυνατότητες, εφόσον οι δικαστές εφαρμόζουν αυστηρά τους κανόνες. Παράλληλα σημείωσε ότι οι ίδιοι οι δικηγόροι συχνά υφίστανται τις δυσκολίες των συνεχών αναβολών και της αβεβαιότητας στη δικάσιμο, ειδικά όσοι μετακινούνται μεταξύ επαρχιών για υποθέσεις που τελικά δεν προχωρούν.
Αναφερόμενος σε λύσεις, ο Δρ Κυριακίδης υπογράμμισε την ανάγκη για διαφανή και σαφή κριτήρια διορισμού, αξιολόγησης και προαγωγής δικαστών. Επισήμανε ότι η ενίσχυση της αρχικής εκπαίδευσης, η καθιέρωση αξιοκρατικών διαδικασιών και η διαφάνεια στις δικαστικές αποφάσεις είναι κρίσιμοι παράγοντες για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης. Υποστήριξε επίσης την περαιτέρω αξιοποίηση της τεχνολογίας, όπως την καθιέρωση ηχογράφησης των διαδικασιών, ώστε να ενισχυθεί η ακρίβεια και η λογοδοσία στις δικαστικές αίθουσες.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της συζήτησης, ο Δρ Κυριακίδης τόνισε ότι η βελτίωση της δικαιοσύνης πρέπει να γίνεται σε θεσμικό επίπεδο και όχι με προσωπική κριτική. Η εμπιστοσύνη, είπε, κερδίζεται με κανόνες, διαφάνεια και αποτελεσματικότητα – και με συνεχή προσπάθεια, το κυπριακό σύστημα μπορεί να συνεχίσει να βελτιώνεται και να ανακτά την εμπιστοσύνη των πολιτών.
Η πλήρης συνέντευξη είναι διαθέσιμη εδώ: www.youtube.com/watch?v=noMqlIrwEEw
